PBX تاریخچه مختصر آن

Private Branch Exchange در واقع یک مرکز تلفن محسوب میشه که در اون سوئیچینگ اتفاق میفته. حالا سوال اینه که این مرکز چه فرقی با مرکز مخابراتی داره؟

در شبکه PSTN مراکز مخابراتی به هر متقاضی یک خط تلفن اختصاص میدن. حالا فرض کنید شما شرکتی هستید با تعداد زیادی کارمند که نیازه هرکدوم یک شماره تلفن داشته باشن، مشخصه که اختصاص یک خط تلفن شبکه PSTN به هر کدوم از اونها منطقی نیست و هزینه زیادی داره. اینجاست که از PBX ها استفاده میشه که میتونن تعدادی خط شبکه PSTN رو بین چندین کاربر به اشتراک بذارن و این اشتراک گذاری رو مدیریت کنن. برای همینه که PBX ها بیشتر برای سازمانها و کسب و کارها بوجود اومدن.

اتفاقی که در PBX میفته اینه که اولا خطوط مخابراتی لازم مثلا از طریق ترانک مخابراتی به اونها وارد میشه و در PBX به ازای هر کاربر یک شماره داخلی در نظر گرفته میشه و در نهایت PBX مشابه اپراتورهای انسانی که قبلا کار سوئیچینگ خطوط رو روی بوردهای سوئیچ انجام میدادن ارتباطات ورودی و خروجی با شبکه PSTN رو به همراه ارتباطات داخلی بین کاربران مدیریت میکنه.

در این حالت سازمان بطور مثال 100 کارمند داره که هر کدوم یک داخلی مجزا دارن. خوب یک PBX تهیه و تعداد 100 شماره داخلی برای کارمندان شرکت تعریف میشه و در نهایت شرکت محاسبه میکنه که حداکثر تماس همزمان ورودی و خروجی مثلا نمیتونه از 30 تماس بیشتر باشه پس یک ترانک با ظرفیت 30 کانال با نزدیکترین مرکز مخابراتی برقرار میکنه.

واژه PBX زمانی برای این نوع مرکز تلفن انتخاب شد که کار سوئیچینگ بصورت دستی و از طریق اتصال رشته های سیم انجام میشد. بعدها که روشهای خودکار الکترومکانیکی (استفاده از رله های اتوماتیک) و الکترونیکی جایگزین شد، این واژه به PABX یا Private Automated Branch Exchange تغییر کرد و در ادامه EPABX یا Electronic Private Automated Branch Exchange نیز به آن اطلاق شد اما بطور کلی تا سال 2016 پرکاربردترین واژه برای این مفهوم PBX بوده.

بعد از 1990 دو اتفاق مهم و تاثیرگذار یکی رشد انفجاری شبکه های کامپیوتری و افزایش دانش عمومی در رابطه با Packet Switching یا به فارسی مسیر گزینی بسته های داده در شبکه! باعث بوجود اومدن نوع جدید PBX ها یا IP-PBX شد که فرق اون با PBX کاملا از نامش مشخصه!

با اینکه در مراکز مخابراتی مبتنی بر ISDN امکاناتی مثل کنفرانس صوتی، فوروارد تماس یا کالر آی دی قابل برنامه ریزی، کم کم به امکاناتشون اضافه شد ولی با ظهور تلفن اینترنتی یا همون VoIP یا تلفن روی شبکه دیگه کم کم خیلی از کشورها به سمت مراکز تلفن کاملا مبتنی بر IP و شبکه روی اوردند و کاربرد مراکز تلفن قدیمی دیگر توجیهی ندارد.

حداقل قابلیت هایی که یک مرکز تماس امروزی داره میتونه شامل موارد زیر باشه:

• ارتباط ورودی و خروجی
• ارتباط داخلی بین اعضا
• ارائه جزئیات تماس ها برای انجام محاسبات مالی و غیره
• Auto Attendant، منوی صوتی و انتقال خودکار تماس بدون نیاز به اپراتور
• Auto Dialing یا تماس خروجی خودکار با امکان پخش پیام صوتی از پیش تعیین شده
• Automatic Directory Service یا امکان انتقال تماس به کارمند مورد نظر با فشردن کلید یا گفتن بخشی از نام او
• Automatic Call Distributor یا توزیع و مدیریت خودکار تماسها بین اپراتورها
• Automatic ring back یا Auto redial
• Auto Override یا رد تماس اتوماتیک
• Call Blocking یا همون لیست سیاه
• Call Forwarding
• Call Logging یا جمع آوری اطلاعات کامل تماس ها با قابلیت گزارش گیری
• Call Park که در این قابلیت مکالمه شما به داخلی دیگری منتقل و در انتظار قرار می گیرد و با آزاد شدن خط شما میتوانید از خط خودتان تماس و مکالمه دیگری داشته باشد.
• Call pick-up که امکان پاسخ به تماس های خط دیگر را به کاربر می دهد.
• Call Transfer
• Call Waiting
• Camp-on مشابه انتظار تماس
• Conference Call
• Speed Dialing
• Direct Inward Dialing یا DID
• Direct inward system access (DISA) که امکان استفاده از قابلیت های خط کاربر از طریق یک تلفن دیگر را می دهد.
• Do not disturb (DND)
• Follow-me یا قابلیتی که شماره های متنوعی به فرد اختصاص داده میشه و تا برقرار شدن تماس، یک به یک شماره ها تا زمان پاسخگویی کاربر امتحان میشه
• Interactive Voice Response یا همون IVR
• Music on Hold یا موزیک انتظار مکالمه
• Public Address یا Voice Paging
• Shared Message Box یا صندوق صوتی مشترک مثلا برای یک دپارتمان
• Voice Mail
• Voice Message Broadcasting
• Welcome Message